1. Amidy są wśród nas

Amidy już zdążyliśmy poznać, bo przecież reakcje ich tworzenia omawialiśmy wspólnie z estryfikacją, a jeszcze ostatnio poznaliśmy je z okazji reakcji amin z kwasami karboksylowymi. Także amidy jakoś obce nam nie są.

I faktycznie, występują one we wszystkich organizmach żywych, a bierze się to stąd, że amidy są bardzo mało reaktywne, a więc i trwałe. Znajdziemy je (a konkretnie grupę amidową) między innymi w białkach czy kwasach nukleinowych!

Króciutko o nazewnictwie w formie podstawowej (to jest maks, co może być wymagane)

Amid	HCONH2	CH3CONH2	CH3CH2CONH2
Nazwa	Amid kwasu mrówkowego	Amid kwasu octowego	Amid kwasu propanowego
Inna nazwa	metanoamid formamid	etanoamid acetamid	propanoamid

2. Amidy ulegają hydrolizie tak samo jak estry

Kontynuując naszą tendencję do porównywania alkoholi z aminami możemy dojść także i tutaj. Skoro ester był połączeniem kwasu karboksylowego i alkoholu i w takiej właśnie reakcji się tworzył (i ulegał hydrolizie), tak samo będzie w amidach, które są połączeniem kwasu karboksylowego z aminą. Amidy również ulegają hydrolizie, tak samo w środowisku zasadowym i kwasowym.

Estry	Amidy
To połączenie : kwas karboksylowy + alkohol	To połączenie : kwas karboksylowy + amina
Tworzenie estrów : RCOOH + R’OH ⇄ RCOOR’ + H2O	Tworzenie amidów : RCOOH + R’NH2 ⇄ RCONHR’ + H2O
Hydroliza kwasowa estrów : RCOOR’ + H2O ⇄ RCOOH + R’OH	Hydroliza kwasowa amidów : *RCONHR’ + H2O ⇄ RCOOH + R’NH2
Hydroliza zasadowa estrów : RCOOR’ + NaOH ⟶ RCOONa + R’OH	Hydroliza zasadowa amidów : RCONHR’ + NaOH ⟶ RCOONa + RNH2

Przykładowe schematy hydrolizy amidów w różnych środowiskach :

*Uwaga, ponieważ musimy jednak uważać na zapis hydrolizy kwasowej amidów :

Jako że amidy są bardzo mało reaktywne to jedyna różnica w odniesieniu do estrów jest taka, że warunki reakcji muszą być nieco bardziej drastyczne. Hydroliza zasadowa jest znacznie trudniejsza niż hydroliza w warunkach kwasowych.

W ogóle jeśli chodzi o amidy to właściwie już nic innego nie musisz wiedzieć! Warto jeszcze tylko wspomnieć o tym, że hydroliza amidów zachodzi podczas procesów trawiennych pokarmu (hydroliza białek).

3. Niacyna

Niacyna (również witamina PP) to wspólna nazwa na określenie dwóch związków: kwasu nikotynowego (nazwa zwyczajowa) oraz jego amidu (nikotynamidu), które dla człowieka są witaminą.

Ten fragment nikotynoamidu to ważny puzzel w wielu biologicznych układankach. Kojarzysz może wspaniałego łamacza językowego jak : dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy (NADH)?