🙏🏻 Pomóż mi stworzyć najlepszy kurs maturalny z chemii i zgarnij 10% rabatu. Wypełnij krótką ankietę ✍🏻
Znów siadasz do sprawdzianu dzień wcześniej i liczysz na cud?😭 z mapami maturalnymi cuda się zdarzają, sprawdź!😇

MATURY

Zadanie 3 (3 pkt) – [16 maja 2022]

Na tej stronie znajdziesz egzaminy maturalne, które pozwolą Ci na sprawdzenie się w boju przed właściwym sprawdzianem Twojej wiedzy. Powodzenia!

Zadanie 3 (3 pkt) – [16 maja 2022]

Bor tworzy z chlorem związek o wzorze BCl3, występujący w postaci płaskich trójkątnych cząsteczek. Te cząsteczki mogą łączyć się z innymi drobinami zawierającymi wolne pary elektronowe. Chlorek boru reaguje z wodą i podczas tej reakcji tworzą się H3BO3 (kwas ortoborowy) oraz HCl.

Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.
Zadanie 3.1. (0-1)

Narysuj wzór elektronowy chlorku boru. Uwzględnij wolne pary elektronowe.

Zadanie 3.2. (0–1)

Spośród wymienionych drobin:

Cl
NH+4
CH4
NH3

wybierz te, które mogą łączyć się z chlorkiem boru, i napisz ich wzory. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z tymi drobinami. Odwołaj się do struktury elektronowej cząsteczek chlorku boru.

Z chlorkiem boru mogą łączyć się:
Cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z wybranymi drobinami, ponieważ

Zadanie 3.3. (0–1)

Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chlorku boru z wodą.

Rozwiązanie

3.1. (0–1)

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne narysowanie wzoru elektronowego (kreskowego lub kropkowego) chlorku boru z uwzględnieniem wolnych par elektronowych.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

Uwaga: Geometria cząsteczki nie podlega ocenie.

3.2. (0–1)

Zasady oceniania
1 pkt – poprawny wybór i napisanie wzorów wszystkich drobin, które mogą się łączyć z chlorkiem boru, oraz poprawne wyjaśnienie odwołujące się do budowy cząsteczki chlorku boru.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania
Z chlorkiem boru mogą łączyć się: Cl, NH3
Cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z wybranymi drobinami, ponieważ:
atom boru ma deficyt elektronowy ALBO lukę elektronową.
ALBO
atom boru nie osiągnął oktetu elektronowego.
ALBO
atom boru (w cząsteczce chlorku boru) ma sześć elektronów.
ALBO
atom boru (w cząsteczce chlorku boru) może być akceptorem pary elektronowej.

Uwaga: Błędne przepisanie wzoru poprawnie wybranej drobiny należy ocenić na 0 pkt.
Odpowiedź: „BCl3 jest kwasem Lewisa”, która pośrednio odnosi się do budowy cząsteczki chlorku boru, należy uznać za poprawną.
Odpowiedź: „BCl3 może tworzyć wiązanie koordynacyjne” jest niewystarczająca.

3.3. (0–1)

Zasady oceniania
1 pkt – poprawne napisanie w formie cząsteczkowej równania reakcji.
0 pkt – odpowiedź niespełniająca powyższego kryterium albo brak odpowiedzi.

Rozwiązanie

BCl3 + 3H2O → H3BO3 + 3HCl
ALBO
BCl3 + 3H2O → B(OH)3 + 3HCl